Бала-Шыңды қорғай көрші, Алашым!
e-history.kz
Қазағымның хан – көтердік даласын.
Қазақ деген азаттықпен жарасым!
Бұлт ішінен шыққан біз бір – Бала-Шың,
Бала-Шыңды қорғай көрші, Алашым!
Оңайгүл Тұржан
Бұл — жай ғана төрт жол емес. Бұл — халықтың тарихи жадынан шымырлап шыққан сағыныш, серт, жауапкершілік. Ақынның жүрегінен туған осынау шумақ — ұлтқа қарата айтылған үміт пен ескерту. Мұндағы негізгі идея – елдің ең асыл мұраты – Алаш рухын жоғалтпай, соған лайық ұрпақ болу.
Алаш – бұл қазақтың ары мен намысы. Ол – тарихтың тұманында тұншығып кетпей, ғасырлардан аман жеткен сана. Алаш дегенде біз тек ХХ ғасырдың басындағы бір топ зиялыны ғана еске алмауымыз керек. Алаш – әрбір қазақтың ішкі сергектігі, ұлттық мінезі, ел алдындағы парызы. Себебі Алаш – өткеннің мұрасы ғана емес, бүгінгі күннің де бағдары.
Оңайгүл Тұржанның поэзиясындағы “Бала-Шың” бейнесі – ұрпақтың символы, келешектің коды. Ол — үміт. Ал Алаш — сол үмітті қорғай алатын рух. Өкінішке қарай, бүгінде сол рух әлсіреп барады. Тіліміз – жансыз аудармалардың көлеңкесінде. Тарихымыз – жат көзқарастармен бұрмалануда. Рухани кеңістігіміз – сырт ықпалдың илеуіне түсіп отыр.
Осы кезде ақынның “Бала-Шыңды қорғай көрші, Алашым!” деген жолы — халықты оятатын, тереңнен түртіп өтетін тіркес. Бұл өлең жолы — дабыл. Ол бізді өткенге емес, өзегімізге үңілуге шақырады. Қазақтың баласына білім ғана емес, ұлттық тәрбие қажет екенін ұғындырады. Себебі рухсыз білім – елге қорған емес, қауіп.
Алаш арыстары өз заманының желіне қарсы жүріп, “Оян, қазақ!” деді. Олар үшін азаттық – тек жер мен байлық емес, сана мен сапа мәселесі еді. Олар елдің болашағы – ұрпақтың еркін ойында, таза жүрегінде деп сенді. Бүгін сол сенімді ақтай алатындай ұрпақпыз ба? Міне, басты сұрақ — осы.
Алашқа лайық болу – тек ата-бабаны мақтан тұту емес, солардың жолын жалғастыру. Алаштық рух деген – сын сәтте ұлтқа шын жаның ашуы. Ол – ұйықтап кеткен сананы ояту.
“Қазақ деген азаттықпен жарасым” – бұл жолда биік сенім бар. Бірақ сол жарасымды сақтап қалу — бір күннің емес, келер ұрпақтың емес, бүкіл ұлттың ортақ міндеті. Сондықтан Алаштың атын тек өткенмен емес, ертеңмен байланыстыруымыз қажет. Себебі ұлттың болашағы – оның өз тамырынан қорек алған рухында. Осы рухты аман сақтай алсақ қана, біз Бала-Шыңды қорғадық дей аламыз.
